Jak pewnie większość naszych sympatyków już wie, w lutym 2014 roku Stowarzyszenie Ekologiczno-Kulturalne ZIARNO zaczęło realizację projektu „Ekologiczny Uniwersytet Ludowy jako innowacyjna metoda edukacji młodych dorosłych”. Projekt wspierany jest przez duńską Fundację Velux.

W ramach projektu w Grzybowie zostanie opracowany oraz przetestowany kurs rolnictwa ekologicznego prowadzony metodą Uniwersytetu Ludowego.
W naszym przypadku określenie kurs metodą Uniwersytetu Ludowego oznacza, że choć tematem wiodącym będzie rolnictwo ekologiczne, studenci będą mieli możliwość odkrywania swojego potencjału i wszechstronnego rozwoju swoich umiejętności także w takich dziedzinach jak rękodzieło i sztuka. Poprzez warsztaty i zajęcia stacjonarne w Grzybowie będziemy pokazywać szerszy, globalny kontekst ekologicznego gospodarowania oraz będziemy dyskutować o kierunkach dalszego rozwoju wsi i rolnictwa.

Bardzo ważną cechą edukacji metodą Uniwersytetów Ludowych jest przewaga praktyki nad teorią. Dlatego poza zjazdami, w czasie których prowadzone będą wykłady i zajęcia stacjonarne, wszyscy studenci odbędą kilkumiesięczne praktyki u doświadczonych rolników w gospodarstwach ekologicznych w całej Polsce. Łącznie w trakcie całego kursu, trwającego 22 miesiące, przewidzianych jest 14 miesięcy praktyk.

Drugim ważnym źródłem inspiracji jest szwajcarska szkoła eko-rolnictwa, którą ukończył 30 lat temu Peter Stratenwerth. Wówczas była to zupełnie pionierska inicjatywa kilku rolników biodynamicznych, którzy niezadowoleni z rządowych programów szkolenia rolników, stworzyli własny system edukacji. Obecnie system ten jest już wspierany przez rząd Szwajcarii.

W jednym kursie udział weźmie 20 studentów. Jako studentów zapraszamy osoby pełnoletnie, które są zainteresowane prowadzeniem gospodarstwa lub innej inicjatywy ekologicznej na wsi. Rozpoczęcie pierwszego kursu planujemy na sierpień 2015 roku.

Obecnie nasz zespół aktywnie działa, odwiedzając gospodarstwa ekologiczne w całej Polsce. Zależy nam na różnorodności oraz wysokiej jakości oferowanych praktyk, dlatego szukamy najlepszych w Polsce gospodarstw ekologicznych.

Odwiedziliśmy już 20 gospodarstw w 9 województwach: mazowieckim, kujawsko-pomorskim, lubelskim, podlaskim, warmińsko-mazurskim, świętokrzyskim, opolskim, dolnośląskim oraz małopolskim. Podziwialiśmy młyn wodny u państwa Hillarów, pięknie położone i utrzymane gospodarstwa państwa Małgorzaty i Jana Nawieśniaka oraz Cecylii Strojnej, stado krów rasy czerwonej-polskiej u państwa Bobaków w Tatrach, imponującą przetwórnię żywności ekologicznej BioFood, uprawy starych odmian zbóż u pionierów rolnictwa ekologicznego w Polsce – Mieczysława i Aleksandry Babalskich, świetne gospodarstwa o produkcji owocowo-warzywnej prowadzące sprzedaż bezpośrednią jak np. gospodarstwo Joanny i Franka Dublerów, Małgorzaty i Jana Wójcików czy Krystyny i Roberta Wagnerów.  Odwiedzaliśmy też gospodarstwa, które oprócz produkcji dużo czasu poświęcają edukacji takie jak Iwony i Janusza Ślicznych czy Agaty Kowal-Ruschil, a także gospodarstwa produkujące warzywa i zioła pod zamówienie dużych przetwórców jak chociażby gospodarstwo Urszuli i Piotra Osików czy Roberta Kuryluka.  Wśród gospodarstw chętnych do przyjmowania praktykantów są zarówno małe kilkuhektarowe gospodarstwa jak i blisko 100 hektarowe, dobrze zmechanizowane, jak chociażby gospodarstwo Krystiana Kujawskiego ze stadem 80 sztuk bydła.

Odwiedzając różne zakątki Polski, byliśmy pod ogromnym wrażeniem tego, w jak zintegrowany i oparty na współpracy sposób działają polscy rolnicy ekologiczni. Właściwie w każdym, odwiedzonym przez nas, województwie działa klub, bądź stowarzyszenie zrzeszające lokalnych rolników ekologicznych. Takie inicjatywy jak Małopolskie Stowarzyszenie Rolników Ekologicznych NATURA, Stowarzyszenie EKOŁAN w województwie kujawsko-pomorskim czy wreszcie Lubelski Oddział Stowarzyszenia Producentów Żywności Metodami Ekologicznymi EKOLAND zrzeszają rolników ekologicznych, którzy wspólnie sprzedają, przetwarzają czy reklamują swoje produkty. Przykładem takiej inicjatywy jest także Stowarzyszenie „Grupa od Rolnika” działająca w okolicach Tarnowa. Zajmuje się ono sprzedażą bezpośrednią produktów rolnictwa ekologicznego, głównie owoców i warzyw. Sprzedaż bezpośrednia polega na dostarczeniu przez rolnika wytworzonych produktów rolniczych bez udziału pośredników prosto do klienta, np. poprzez regularne przygotowanie paczek na zamówienie. Zaletą takiej formy sprzedaży jest bezpośredni kontakt rolnika - producenta z klientem, a przez to lepsze rozpoznanie potrzeb, a także przejęcie przez producenta marży handlowej. Od strony klienta natomiast zaletą jest możliwość zlecenia produkcji żywności własnemu rolnikowi, zakupu świeżego towaru pochodzącego od znanych i sprawdzonych producentów oraz możliwość uzyskania informacji na temat produktów i sposobu ich pozyskiwania.

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
•  

Te przykłady współpracy są niezwykle budujące. Mamy nadzieję, że nasza inicjatywa – Ekologicznego Uniwersytetu Ludowego w Grzybowie również przyczyni się do zacieśniania więzi między różnymi grupami rolników ekologicznych w całej Polsce.

Nie wszyscy odwiedzeni przez nas rolnicy zdecydowali się na udział w projekcie jako gospodarze praktyk, ale wszędzie, bez wyjątku, witani byliśmy z ogromną życzliwością i otwartością, za co jesteśmy ogromnie wdzięczni.

Jednocześnie, cały czas do przodu posuwa się planowana budowa Uniwersytetu Ludowego. Projekt budowlany został już złożony do Starostwa. Po otrzymaniu pozwolenia, najpóźniej w październiku, chcemy ruszyć z budową!

Ewa Smuk Stratenwerth i Zosia Włodarczyk

• poprz.
• nast.